Sabancı Vakfı, 2009 yılından bu yana yürüttüğü Fark Yaratanlar Programı’yla, Türkiye’de toplumsal gelişmeye katkıda bulunanların öykülerini ve çalışmalarını görünür kılarak toplumda farkındalık yaratıyor, ilham vererek aktif vatandaşlığı teşvik ediyor.
Bugüne kadar halkın aday gösterdiği ve çalışmalarının fark yarattığını düşünen adayların başvuru yaptığı programda 20 bine yakın başvuru arasından Danışma Kurulu’nun seçimi ile 216 “Fark Yaratan” kişi ve kurumun ilham veren hikayesi videoya çekildi ve yayınlandı.
Seçilen Fark Yaratanlar, uzman eşliğinde yapılan ihtiyaç analizi sonrasında uzun soluklu bir yolculuğa başlıyor. Fark Yaratanlar Ağı’na dahil olan kişi ve kurumlar, Sabancı Vakfı ile bire bir çalışma imkanına sahip oluyor. Buna ek olarak dahil oldukları ağ içerisinde diğer Fark Yaratanlar ile iş birliği geliştirme, çeşitli atölye ve etkinliklere katılma fırsatını da yakalıyor. Düzenlenen etkinlik ve atölyeler ise yine Fark Yaratanların ilgi ve ihtiyaçları doğrultusunda şekilleniyor.
15 sezonda seçilen 216 Fark Yaratan’ın videoları, Fark Yaratanlar web sitesinin yanı sıra, Facebook, Twitter, Instagram ve YouTube’da paylaşılıyor.
Ayşenur Sena Tarakçı - Pigmentsiz İnsan
Ayşenur Sena Tarakçı, albinizmle yaşayan bir birey. Albinizmden kaynaklı %95 görme kaybı nedeniyle öğretmenleri ve akranlarıyla büyük mücadeleler vermek zorunda kalan Ayşenur, ten ve saç renginin beyaz olması nedeniyle lisede akran zorbalığına ve arkadaşlarının ötekileştirici yorumlarına maruz kaldı. Teknoloji desteğiyle tamamlayabildiği lise eğitimi sonrası üniversitede önce hukuk, ardından iletişim eğitim aldı ve şu anda erişilebilirlik alanında özel sektörde çalışıyor. Genetik bir farklılık olan albinizmin milyonda bir görülen bir türüne sahip olan Ayşenur, albinizm nedeniyle farklı sağlık sorunları da yaşayabileceğini öğrenmesi ve kendisi gibi albino olan kuzeninin hayatını kaybetmesi üzerine bir şeyler yapma isteğiyle harekete geçti. “Pigmentsiz İnsan” ismiyle sosyal medyada videolar çekmeye başlayan Ayşenur, albino bireylerin kullanabileceği teknolojik yöntemlerden, uğradıkları zorbalığa kadar çeşitli konularda içerikler üretti. Ayşenur, aynı zamanda var olan güzellik algısına karşı çıkmak için kozmetik ürün videoları da çekmeye başladı. Bugüne kadar 80 bine yakın kişiye ulaştı, videoları milyonlarca izlendi.
Elif Oğuzbal Çatıkkaş & Yasemin Kırkağaçlıoğlu - Kokopelli Şehirde
İlkokul arkadaşı olan Elif Çatıkkaş ve Yasemin Kırkağaçlıoğlu, uzun yıllar kurumsal firmalarda çalıştıktan sonra hem çocukluklarında doğa ile iç içe yaşadıkları yıllara duydukları özlem hem sağlıklı gıda arayışı hem de gezegen için bir şeyler yapma isteğiyle bir araya geldi ve 2017 yılında Kokopelli Şehirde’yi kurdu. Kokopelli Şehirde ile kentlerde ekolojik yaşam pratiklerini yaygınlaştırmak için bitki sistemleri, hayvan sistemleri, kompost gibi konularda çalışmaya ve bireylere ve kurumlara eğitimler vermeye devam ediyorlar. Çalışmalarının daha yaygın bir biçimde sürmesi için Yaşam İçin Toprak Derneği’ni de kurarak okullarda çalışmalar yürüten Elif ve Yasemin, öğretmen ve öğrencilere yönelik “Kendine Yeten Okul Bahçeleri” projesinde uygulamalı eğitimler veriyor. Aynı zamanda kurumlarla iş birlikleri yaparak kurum bünyesinde kent bostanları kurulması, sürdürülebilir yaşam atölyeleri gerçekleştirilmesi gibi çalışmalar yapıyorlar. Elif ve Yasemin, çalışmalarıyla bugüne kadar 5000’e yakın kişiye erişti.
Gülçin Cömert - Antandros Derneği
Üniversiteden sonra çalışmak için memleketi Bandırma’ya dönen Gülçin Cömert, farklı belediyelerin iletişim birimlerinde görev yaptı. Bölgenin kültürel mirasına sahip çıkılması ve Antandros Antik Kenti’nin gün ışığına çıkarılması için bir grup gönüllüyle birlikte 1999 yılında kısa adıyla Antandros Derneği’ni kurulmasına öncülük etti. Balıkesir Büyükşehir Belediyesi ve Edremit Belediyesi’nin ve yerel paydaşların desteğiyle çalışmalarına devam eden dernek, kazıların devam edebilmesi için kazı ekiplerinin ihtiyaçlarının karşılanması, farkındalık çalışmaları ile bölgenin bilinirliğinin artırılması ve bölge halkının antik şehirle arasındaki bağlarının kuvvetlendirilmesini amaçlıyor. Antandros Antik Kenti’nin ören yeri ilan edilmesi için çalışmalar, arkeoloji öğrencilerine burs verilmesi, vatandaşlara yönelik farkındalık çalışmaları, çocuklarla ve öğretmenlerle arkeoloji çalışmaları, bölgenin tanıtımı için fuarlara katılım, kadınların gelir elde edebilmesi için kültürel öğeler taşıyan ürünler üretilmesi gibi çalışmalar yürütülüyor. Antandros Derneği, çalışmalarıyla bugüne kadar 4000’e yakın çocuğu arkeoloji ile tanıştırırken, binlerce kişiye antik kenti ve bölge kültürünü tanıttı.
Hale Uçuş - Engelsiz Matematik Eğitim Platformu
Konuşmayı geç öğrendiği için ilkokulda zor bir eğitim süreci geçiren Hale Uçuş, öğretmenlerinin ve ailesinin desteğiyle liseyi başarıyla tamamladı. Öğretmenlik hayaline kavuşan Hale, atandığı ilk sınıfta bulunan görme engelli öğrencisiyle birlikte görme engellilerin matematik öğrenimi konusuna odaklanmaya başladı. Büyük punto ve üç boyutlu materyaller kullanarak matematik öğrettiği görme engelli öğrencisinin başarılı olduğunu gördükten sonra bu konuya olan ilgisi arttı. Engelsiz Matematik Eğitim Platformu (ENMEP) ile diğer görme engelli öğrencilere çevrim içi olarak destek vermeye devam etti. 2020 yılında Kapsayıcı Erişilebilir Yaşam Derneği’ni kurarak diğer gönüllü öğretmenler ile görme engelli çocuk ve ailelerini de çalışmalarına dahil eden Hale, şu anda bir yandan görme engelli öğrencilerle çevrim içi ve yüz yüze eğitim çalışmalarına devam ederken bir yandan da öğretmenlere yönelik erişilebilir eğitim materyallerini kapsayan bir içerik hazırlıyor. Ayrıca matematik özelinde çektiği videolarla YouTube üzerinden daha fazla görme engelli öğrenciye ulaşmaya çalışıyor. Hale, çalışmalarıyla bugüne kadar 250’den fazla görme engelliye ve 30’dan fazla öğretmene ulaştı.
Sibel Kaya - Hadi İşaret
Sağır bir anne babanın işiten çocuğu olarak dünyaya gelen Sibel Kaya, sessiz geçen çocukluğunda iletişimini işaret dili ile sürdürdü. İlk defa parka gittiğinde diğer çocukların işaret dili kullanmak yerine dudaklarıyla konuştuğunu fark eden Sibel, engellerin toplumsal koşullardan kaynaklandığını küçük yaşta deneyimlemek zorunda kaldı. Konuşamadığı için ilk başta okula kabul edilmedi. Bir kaza sonucunda işitme kaybı yaşadı ve 12 yaşından beri işitme cihazıyla hayatını sürdürüyor. Kendi hayatından yola çıkarak kurduğu Hadi İşaret sosyal girişimiyle sağır, işitme engelli ve işaret diline ilgi duyan herkes için erişilebilir bir dünya yaratma hayaliyle çalışıyor. Türk Dil Kurumu Sözlüğü’nde 600.000’e yakın kelime bulunurken Resmi Türk İşaret Dili Sözlüğü’nde 2.000 işaretin yer alması nedeniyle sağır bireylerin iletişimde ve bağımsız yaşamda sınırlı kaldığını fark eden Sibel, Hadi İşaret ile bir yandan sağır bireylerin Türkçe okuma yazma becerilerini geliştirmek bir yandan da sosyal medya üzerinden iletişim çalışmaları yaparak meseleye görünürlük kazandırmak için çalışıyor. Sibel, çalışmalarıyla bugüne kadar 20 bine yakın kişiye ulaştı ve Resmi Türk İşaret Dili’ne 230 işaret kazandırılmasına yardımcı oldu.
Yeşim Bekyürek - Kapadokya Organik Tarım Üreticileri Birliği Derneği
Bitki Koruma bölümünden mezun olan Yeşim Bekyürek, çalışmalarına entomoloji yani böcek bilimi alanındaki doktora çalışmalarıyla devam etti. 20 yıl boyunca Kayseri’de konvansiyonel tarımla ilgili çalışmalar yürüten Bekyürek, organik tarımla ilgili kendisine danışmak isteyen bir üretici aile sayesinde organik tarımla ilgilenmeye başladı. Çok sayıda eğitime katıldıktan sonra 2009 yılında Kapadokya Organik Tarım Üreticileri Birliği Derneği’ni kurdu. 2013 yılından bu yana organik tarım sertifikalı ürün üreticileriyle tüketicileri Kocasinan Belediyesi iş birliği ile bir araya getirdikleri pazar Türkiye’de aralıksız faaliyet gösteren, tek sezonluk organik pazar. Her üreticinin ailesindeki en az bir kadın ile pazara katılma şartı bulunuyor. 2017 yılında kurdukları ve Kayseri Büyükşehir Belediyesi ortaklığında gerçekleştirilen Doğal Ürünler Bahçesi isimli projeyle dileyenlerin organik tarım denemesi yapabildiği alanlar oluşturdu. Yeşim, dernek bünyesindeki kadın çiftçilerin Kadın Çiftçiler Ekolojik Eğitim ve Üretim Merkezi Kooperatifi’ni kurmasına öncülük etti. Kapadokya Organik Tarım Üreticileri Birliği Derneği ile 8 üretici aile ve 80 dekarda başladıkları çalışmalar şimdilerde 34 üretici aile ve 700 dekar alanda devam ediyor.
2024 yılında Fark Yaratanlar Destek Programı kapsamında öne çıkan gelişmeler:
Kapadokya Organik Tarım Üreticileri Birliği Derneği kurucusu Yeşim Bekyürek, organik tarıma yeni başlayacak kişilere bir yol haritası niteliğinde “Organik Tarım Uygulama Rehberi”ni ücretsiz olarak kamuoyunun kullanımına sundu.
Rehberi incelemek için tıklayınız.
Pigmentsiz İnsan ismiyle çalışmalarını sürdüren Ayşenur Sena Tarakçı, albinizme ve bağımsız yaşama dair deneyimlerini paylaştığı web sitesi yayına alındı.
Web sitesini incelemek için tıklayınız.
Hale Uçuş’un liderliğini sürdürdüğü Engelsiz Matematik Eğitim Platformu hem öğrenci hem de gönüllü sayısında rekor seviyeye erişti. 6 senede eriştiği öğrenci ve gönüllü sayısına, yaygınlaştırma desteğimiz sayesinde 1 senede erişti. Platform; 81 ilden 174 görme engelli öğrenciye ve 90’a yakın gönüllüye ulaştı
15. Sezon Fark Yaratanlarımızdan sezonun nasıl geçtiğine dair görüşler:
Ayşenur Sena Tarakçı
Pigmentsiz İnsan
"Bu zamana kadar Pigmentsiz İnsan Projesi’ni tek başıma yürütüyordum. Şu an yanımda kocaman bir ekip var. Hem mentorum var hem Impact Hub İstanbul ekibi hem de Sabancı Vakfı Fark Yaratanlar ekibi... Arkamda büyük bir aile var. Yani bir karar vereceksem ya da bir kriz anında bile tek başıma değilim. Mutlu anılarımı da kriz anlarımı da hep birlikte yönettiğim güzel bir ailem var."
Yasemin Kırkağaçlıoğlu
Kokopelli Şehirde
"Sezon çok keyifli geçti. Sabancı Vakfı ve Fark Yaratanlar topluluğunun bir parçası olmak çok iyi hissettirdi. Desteklerini hep yanımızda hissediyoruz. Bu, tam ihtiyacımız olan şeydi. Mentorlarla, içinde bulunduğumuz programlarla, bizim kadar neredeyse ‘Bu işi daha iyi nasıl yaparız?’ diye dertlenen bir ekiple beraber olmak çok iyiydi."
Hale Uçuş
Engelsiz Matematik Eğitim Platformu
"Program sadece bir ödül değil, ödülün ardında kocaman bir yolculuk olduğunu anlıyorsunuz. Ödülün ardında çok önemli bir bir yol arkadaşlığı, rehberlik, motivasyon ve güven duygusunu tadıyorsunuz. Program, ENMEP’in can suyu oldu."
Elif Oğuzbal
Çatıkkaş Kokopelli Şehirde
"Fark Yaratanlar Programı sayesinde stratejik ortaklıklar yaparak sürdürülebilirlik konusunda istediğimiz noktaya gelebilmek için doğru ağlar ve bağlar kurabildik."
Gülçin Cömert
Antandros Derneği
"Eğer yaptığınız işe sahip çıkmak istiyorsanız doğru kişilerle birlikte çalışmak için en uygun program diye düşünüyorum Fark Yaratanları."
Sibel Kaya
Hadi İşaret
"Bireysel olarak ben kendimi çok geliştirdiğimi görüyorum, yani öz güvenimin daha da tazelendiğini görebiliyorum. Hadi İşaret’in sistemsel olarak daha da iyiye gittiğini görüyorum. Çalışmamda hedef kitlemi daha doğru seçebilmeyi öğrendim Sabancı Vakfı’yla beraber."
Yeşim Bekyürek
Kapadokya Organik Tarım Üreticileri Birliği Derneği
"Kişisel olarak kendi gelişimimde çok katkı sağladı program. Olaylara bakış açım, onu anlatma, sunuş tarzım ve ileriki dönemde yapacağım planlara, projelere ilişkin çok katkı sağladı. Programda olmaktan çok büyük mutluluk duydum."